Javascript 'e her programlama dilinde olduğu gibi değişkenler ve türlerinden başlıyoruz. Değişkenler içerisinde veri tutabilen ve adından da anlaşılabileceği üzere içeriği genelde değişebilen ve değişken olan işlevlerdir.
Javascript Değişkenleri Tanımlama
Değişkenler metin, sayı, mantıksal(doğru-yanlış) gibi verileri içerisinde tutabilirler. Programlama dillerinin en temel işlevleridir. Öncelikle değişken tanımlamayı bir görelim.
var degisken = "Gökhankrll"
Yukarıdaki örnekte klasik bir değişken tanımlama örneği verilmiştir. Bir değişken tanımlarken başına "variable(değişken)" kelimesinin kısaltılmışı olan "var" kelimesini giriyoruz ardından değişken adını ve eşittir işareti ile karşılığına alacağı değeri giriyoruz. Burada bir değişken oluşturduk ve içerisine "Gökhankrll" değerini girdik.
Değişken tanımladıktan sonra değişken adı dikkatinizi çekmiştir. Burada türkçe karakter kullanmadık yani bunun gibi değişken tanımlamanın bazı kuralları vardır. Bu kurallar;
- Değişken isimleri sayı ile başlayamaz örn: 123gokhan ancak alt tire ile başlayabilirler örn: _123gokhan,
- Değişken isimlerinde break ve boolean gibi isimler kullanılamaz,
- Değişken isimleri büyük küçük harf duyarlıdır yani isim ile Isım aynı değildirler.
Javascript Değişken Türleri
Javascript 'te değişkenler farklı türde verileri alabilir demiştik. Her programlama dilinde değişkenler aldıkları verilelere göre farklı türlere dönüşür/dönüştürülür. Değişken türleri;
- Numbers(Sayısal veriler) örn: 123, 243.34 gibi
- String(Metinsel veriler) örn: "Çift tırnak içindeki yazı" olarak çift tırnak içerisine girilmiş tüm veriler.
- Boolean(Mantıksal) true ya da false
Javascript ayrıca null ve undefined olarak iki değişken türü de alır. Null, boş ve undefined de tanımsız değerleridir. Örneğin;
var degisken1 = null; // Bu değişken boş
var degisken2 = undefined // Bu değişken tanımsız.
olacak şekilde tanımlanabilir. Bazı programlama dillerinde değişken türünü değişkenin başında belirtmek gerekir. Javascript 'te değişkene verdiğiniz değer neyse otomatik olarak değişken türü ona dönüşür. Örneğin;
var degisken1 = 123 // Bu değişken türü sayısal
var degisken2 = "123" // Bu değişken türü string
var degisken3 = true // Bu değişken türü boolean (mantıksal)
Javascript Değişken Kapsamı
Javascript 'te değişkenleri iki sınıfta değerlendirebiliriz. Bunlar;
- Global(Genel) değişkenler: Genel değişken tüm sayfa içerisinde kullanabileceğiniz değişkendir.
- Local(Yerel) değişkenler: Yerel değişkenler ise sadece tanımlanan fonksiyon alanı içerisinde kullanılan değişlenlerdir.
Aşağıda global(genel) ve local(yerel) değişkenlere örnek verilmiştir.
var degisken1 = "abc" //global
function islevadi() {
var degisken1 = "def" // local (yalnızca fonksiyon içerisinde tanımlanır/kullanılır)
}
Birisi genel olarak kullanılırken diğeri yalnızca tanımlanan fonksiyon içerisinde kullanılabilecektir.
Javascript 'te Değişken Anahtar Sözcükleri
Değişken tanımlamak için değişkenin başına var yazıyoruz dedik. Javascript 'e gelen son güncellemelerde değişken tanımlamada bazı anahtar sözcükler geldi.
Siz herhangi bir değişkeni aslında başında var olmadan da tanımlarsınız ve bu değişken başında ek olmadığı için otomatik olarak var biçiminde tanımlanmış kabul edilecektir. Bunun haricinde const ve let olarak iki ayrı tanım yapmamız mümkün.
const ile salt okunur yani içeriği değiştirilemeyen değişkenler tanımlayabilirsiniz. constant kelimesinin kısaltmasından oluşuyor.
let ise biraz daha farklı. Bu terim ile yukarıda bahsettiğimiz global ve local değişken türüne benzer bir tanım yapıyoruz. JS 'de scope denilen bir özellik var. Mesela bir fonksiyon oluşturduğumuz zaman devamında o fonksiyona ait olduğuna dair bir köşeli parantez açıyoruz ve fonksiyona ait kodları bu alan içerisine yazıyoruz. İşte scope denilen şey bu köşeli parantezlerin iç kısmıdır ve türkçe karşılığı da alan/kapsam demektir.
Şimdi siz aşağıdaki gibi bir köşeli parantez açtığınızda bir scope açmış oluyorsunuz.
{
//scope(alan/kapsam)
}
İşte burada let kullanılabiliyor. Bu alanın dışında bir değişken tanımladığınızda global olarak verdiğiniz değer ne ise onu sayfanın her alanında kullanabilirsiniz. Aynı değişkeni let ile bu alanın içerisinde tanımlarsanız yine bu alan içerisinde farklı bir değerde kullanabilirsiniz. Alan içerisinde tanımladığınız değer ise o alanın içerisinde kullanılır. Örnek;
var degisken1 = 10
// degisken burada 10
{
var degisken1 = 2
// degisken burada 2
}
// degisken burada da scope dışında olduğundan yine 10
Javascript değişkenlerini en detayına kadar burada anlatmaya çalıştım. Bir sonraki yazımda görüşmek üzere.
2013 yılında geniş hayaller ile önce tasarım sonra da yazılım alanında çalışmalar yapmaya başladım. Sıfırdan başlayarak pek çok MVC tabanlı sistemler ve Web Sayfaları tasarladım.