Web Tasarımcısının Bilmesi Gereken Kavramlar

Web Tasarımcısının Bilmesi Gereken Kavramlar

  Aralık 10, 2017    Gökhan Krl

---

Her zanaat işinin bir sırrı ve ustalığı vardır. Web Tasarımı ve Kodlama işinin de bir zanaat olarak, kendi içerisinde kuralları ve çeşitli ustalık gerektiren kavramları vardır. Bu kavramlar çoğu zaman internette dolaşarak elde edemeyeceğiniz şeyler olabilir. Bu bazı kavramları bilmek zorundadır bir Tasarımcı, bu kavramları maddeler halinde sıralarsak.

Kullanıcı Deneyimi (UX:User Experience) ve Kullanıcı Arayüzü (UI:User Interface)

Kullanmakta olduğumuz ürün ve hizmetlerle karşılıklı olarak aramızda bir ilişki söz konusudur. Bir kullanıcı olarak gün içinde farklı ihtiyaçlarımıza yönelik olarak telefon, araba, çeşitli bilgisayar yazılımları, web sayfaları, mobil uygulamalar gibi arayüzler ve nesnelerle etkileşime girmekteyiz.

Her etkileşim sonucunda, bize sağlanan fayda, yaşatılan deneyimin kalitesi, hissettirilenler ve izlenimlerimiz, ürün ya da hizmet tercihimizde önemli rol oynamaktadır. Ürün ya da hizmetin tasarımının nitelikleri ve bu niteliklerin bizlerin deneyimlerini etkilemesine bağlı olarak aramızda bir bağ oluşur.

Bu bağdan yola çıkarak yapılan araştırmalara da Kullanıcı Deneyimi Araştırmaları denir.

a.Kullanıcı Deneyimi Kavramı

Kullanıcı deneyimi günümüzde yaygın bir şekilde birbirinden farklı bir çok anlamı ifade eden durumlar için kullanılmaktadır.Ürün ya da hizmetin kullanıcı ile bir arayüz vasıtasıyla ilişkilendiği tüm durumlar için geçerli olan kullanıcı deneyimi; günümüzde daha çok web siteleri, bilgisayar, ve mobil cihazların arayüzleri gibi elektronik ortamlar üzerinden sunulan hizmetler ve ürünler için kullanılmaktadır.

b.Kullanıcı Deneyimi

Kullanıcıların bir hizmeti ya da ürünü kullanırken, onunla etkileşime girdiğinde ve sonrasında yaşadığı deneyimler bütünü olarak ifade edilmektedir. Kullanım Öncesi - Kullanım Anı - Kullanım Sonrası durumları incelemektedir. Genellikle üç başlık altın sıralanır;

1. Görünüm(Appearance)

Görünüm, "tüketicinin beklentisini karşılama için atılan ilk adımdır". Kullanıcıların gerek ilk tecih/satın alma kararına etkisi, gerekse de uzun süreli kullanıcı memnuniyeti sağlaması adına bu kavram çok önemlidir.

Web sayfalarındaki gösterişli ve kullanıcının hoşuna gidecek şekilde tasarım yapılması buna örnektir.

2. Ulaşılabilirlik(Accessibility)

Ulaşılabilirlik, "ürün veya hizmetin kullanıcıya sunmuş olduğu gezinim kolaylığı" olarak tanımlanabilir. Örneğin web sayfaları üzerindeki navigasyon menüsü, içeriğin düzenli bir şekilde listelenmesi ve bağlantıların kullanıcıyı sonuç odaklı yönlendirmesidir.

3. Kullanılabilirlik(Usability)

Kullanılabilirlik, "bir ürünün potansiyel kullanıcıları tarafındani belirli bir kullanım bağlamı içinde, amaçlanan kullanım hedeflerine ulaşmak için, etkin, verimli, ve tatmin edici bir şekilde kullanılabilme derecesi" olarak tanımlanmaktadır.


Etkileşimli Tasarım

Etkileşimli Tasarım, teknoloji ve insanlar arasında döngüsel ve iş birliğine dayalı sürecin aracılığıyla teknoloji ortamının anlamlı iletişimine odaklanan kullanıcı merkezli bir çalışma alanı olarak tanımlanmaktadır.

Buna göre Etkileşimli Tasarım;

• Verimli ve sezgisel donanımlar üzerinde durma, cihazları kullanışlı, faydalı ve anlamlı hale getirme,
• Bir ürün tasarımı kaynaşması, bilgisayar bilimi, iletişim tasarımı,
• Belirli bağlamlar koşullar altında belirli problemleri çözümünde kullanılan bir süreç,
• Ürünler, hizmetler, ortamlar ve sistemlerin davranışı için formları oluşturma,
• Teknoloji ve Kullanıcı arasında diyalog kurma, iletişim kısıtlamalarını teknoloji yardımıyla en aza indirgeme,
• Çeşitli ürün ve hizmetler aracılığıyla insanları bir araya getirme ile ilgilidir.

Etkileşimci Tasarımcı Ne Yapar ?

Etkileşimli tasarım sürekli gelişen, hem yeni hem de deneyimli tasarımcıları ilgi çekici çalışmalar gerçekleştirmek için sürekli heyecanlandıran bir şekilde tasarımcılara meydan okuyan, çoklu beceri gerektiren bir tasarım ortamıdır. Buradaki vurgu her zaman üretici ve tüketici arasında oluşan oluşan ilişki ve kullanıcının projede edindiği deneyimdir.

Etkileşimci tasarımcı, tasarım gerçekleştiren, geliştiren, tasarım stratejisi oluşturan, ürün üzerindeki etkileşimli öğeleri belirleyen, kavramları test etmek için ilk örnekleri oluşturan, kullanıcıları etkileyecek eğilimleri ve teknolojileri belirleyen kişidir.

a.Katılımın Tasarlanması

Görsel iletişim, mesajın aktarılması, kullanıcının katılımı ve bırakılan etki ile ilgilidir. Etkileşimci Tasarımcılar, kulanıcılaı farklı teknolojiler kullanarak deneyimleme ve kullanıcıların ilgilerini çekme yoluna gitmektedirler. Burada önemli olan kullanıcı üzerinde pozitif deneyimler oluşturmaktır.

b.Gelişime Ayak Uydurma

Bir tasarımcı kendisini sürekli geliştirmelidir. Web Tasarım teknolojileri sürekli gelişen bir sektördür. Bu yüzden gelişen teknolojiye ayak uydurmak ve bu teknolojileri doğru kullanmalıdır.

c.Konsantrasyon ve İlgi

İleriye yönelik düşünce ile birlikte teknoloji ve yenilik için bir tutku, hayal gücü ve büyük fikirler üretebilme gücü etkileşimci tasarımcıyı başarılı kılan etmenlerdir.

d.Takım Çalışması

Sağlam bir tutku ve beceriye sahip olmak tabii ki iyidir fakat tasarım bir takım çalışması sürecidir. Her ne kadar etkileşimci tasarımcı ortamın pek çok açıdan farkında olması gerekse de hiç kimse tasarımcının her şeyi bilmesini beklememektedir. Tasarım sorununa ilgi çekici ve yenilikçi bir çözüm geliştirebilmek için tasarımcılar takım halinde çalışırlar. Büyülk projelerin başlatılması için farklı bir çok sese ihtiyaç vardır, dolayısıyla etkileşimci tasarımcıların diğer kişilerle verimli çalışabilmeleri kritik önem arz etmektedir.

e.Tasarım Belgesi

Tasarım süresinin Dökümantasyonu son derece önemlidir. Bu karamı yabancı kaynaklarda bol bol duyarız. Üretilen her kütüphane, yazılım veya tasarımda bu belgelemeyi görürüz.

Şimdi burada Documentation alanına ve içeriğine girmeyeceğim. Araştırmak isteyenler nette bir çok veriye erişebilirler.

f.Mobil Erişim

Son zamanlarda çok duyduğunuz bir kavram aslında "Resposive". Duyarlılık anlamına gelen bu kelime ile mobil cihazların da masaüstü ortamı gibi aynı ortam üzerine bağlanması amaçlanır. Türkçe olarak ta duyarlı tasarım olarak tanımlanır.

g.Farklı Tasarım

Son olarak farklı tasarım konusunu ele alalım. Günümüzde bilgisayarlar her türlü ürünün içine gömülebildiklerinden, bilişimin her yerde olduğunu ifade eden "Ubiquitous Computing" yani yaygın bilişim kavramı ortaya çıkmıştır. Örneğin "Otomobillerin içine gömülü olan bilgisayar sistemleri herhangi bir arızayı kullanıcıya bildirebilmekte, buzdolabının içinde eksik olan bir ürün için bilgisayar ekranı uyarı vermekte ve kişilere alışveriş listesi oluşturmada yardımcı olabilmektedir.

Buradab yola çıkılarak Farklı Tasarımdan amaç, ürünün veya hizmetin ilgi çekmesi, merak duygusu uyandırması ve değişime yol açabilme kavramlarını kapsar.